NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
261 - (657) وحدثني
نصر بن علي
الجهضمي.
حدثنا بشر
(يعني ابن
مفضل) عن
خالد، عن أنس
بن سيرين؛ قال:
سمعت
جندب بن
عبدالله يقول:
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم "من صلى
الصبح فهو في
ذمة الله. فلا
يطلبنكم الله
من ذمته بشيء
فيدركه فيكبه
في نار جهنم".
[ش (في
ذمة الله) قيل:
الذمة هنا
الضمان. وقيل:
هي الأمان].
{261}
Bana Nasr b. Aliy
El-Cehdamî rivayet etti. (Dediki): Bize Bişr (yâni İbni Mufaddâl) Hâlid'den, o
da Enes b. Sîrîn'den naklen rivayet etti: Demişki: Ben, Cündeb b. Abdillâh'ı
şöyle derken işittim: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Her kim sabah namazını
cemaatla kılarsa, o kimse Allah'ın zimmetindedir. Sakın Allah zimmetine âid bir
şey'den dolayı sizî talep etmesin. Talep ettiği kimseyi de yetişerek, cehennem
ateşine tepetaklak atmasın!» buyurdular.
262 - (657) وحدثنيه
يعقوب بن
إبراهيم
الدورقي.
حدثنا إسماعيل
عن خالد، عن
أنس بن سيرين،
قال: سمعت جندبا
القسري يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم "من صلى
صلاة الصبح
فهو في ذمة
الله. فلا
يطلبنكم الله
من ذمته بشيء.
فإنه من يطلبه
من ذمته بشيء
يدركه. ثم
يكبه على وجهه
في نار جهنم".
[ش
(فإنه من
يطلبه من ذمته
بشيء يدركه)
فإنه الضمير
فيه للشأن. من
يطلبه الضمير
المستكن فيه لله،
والبارز لمن
من ذمته بشيء
يدركه يعني من
يطلبه الله
للمؤاخذة بما
فرط في حقه
والقيام بعهده،
يدركه الله.
إذ لا يفوت
منه هارب.
(يكبه على
وجهه) يقال:
كبه إذا صرعه.
فأكب
هو
على وجهه.
وهذا من
النوادر. لأن
ثلاثيه متعد
ورباعيه لازم].
{262}
Bu hadîsi bana, Ya'kûb b.
İbrahim Ed-Devrakî de rivayet etti. (Dediki) : Bize İsmail, Hâlid'den, o da
Enes b. Sîrîn'den naklen rivayet etti. Demiş ki: Ben Cündeb-i Kasriyi şöyle
derken işittim: Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
«Her kim sabah namazını
cemaatla kılarsa, o kimse, Allah'ın zimmetindedir. Sakın Allah zimmetine âid
bir şey'den dolayı sizi talep etmesin. Çünkü o kimi zimmetine âid bir şey'den
dolayı talep ederse ona yetişir. Sonra onu yüzüstü cehennem ateşine atar!»
buyurdular.
(657) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا يزيد بن
هارون عن داود
بن أبي هند،
عن الحسن، عن
جندب بن
سفيان، عن
النبي صلى الله
عليه وسلم،
بهذا. ولم
يذكر "فيكبه
في نار جهنم".
{….}
Bize Ebu Bekir b. Ebî
Şeybe de rivayet etti. (Dediki) : Bize Yezîd b. Hârûn, Dâvûd b. Ebi Hind'den, o
da el-Hasen'den, o da Cündeb b. Süfyan'dan, o da Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'den bu isnadla rivayet etti. Ama Cündeb:
«Onu cehennem ateşine
tepesi öttü atmasın!» cümlesini söylememişdir.
İzah:
Babımızın birinci
hadîsinde Hz. Osmân'ın, yanına oturan Abdurrahmân'a hemen Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den hadîs rivayet etmesi, Ubbînin beyânına göre
yâ onun mescidden gideceğini anladığı yahut da namaza geç geldiği için olsa
gerekdir.
«Her kim yatsıyı
cemaatla kılarsa gecenin yarısını namazla geçirmiş gibi olur.» ifâdesinden
maksad: "Kim yatsıyı cemaatla kılarsa kazanacağı sevap, yatsıyı cemaatla
kılmadığı zaman gece yarısına kadar namaz kılmakla kazanacağı sevâb kadardır.
demekdir.
Babımızın ikinci ve
üçüncü hadîslerinde zikri geçen Cündeb b. Abdillâh ile Cündeb b. Süfyân aynı
zâtdır. îsmi Cündeb b. Abdillâh b. Sûfyân 'dır. Bâzı hadîslerde babasına;
diğerlerinde dedesine nisbet edildiği için ayrı ayrı iki şahısmış gibi görünür.
Allah'ın zimmeti:
burada Allah'ın kefalet ve te'mînâtı manasınadır. Bâzıları «Allah'ın emniyeti.»
mânâsına geldiğini söylemişlerdir.
«Sakın Allah zimmetine
âid bir şey hususunda sizi talep etmesin!»» cümlesinin mâ'nâsı: «Böyle bir
talepde bulunduracak işler yapmayın!» demekdir. Nitekim bu mânâda türkçede
küçükleri bir şey'den men etmek için: «Sakın bir daha seni bu işi yaparken
görmiyeyim!» deriz. Binnetîce mânâ şöyle olur: «Bir kimse sabah namazını
cemaatla kılarsa o kimse Allah'ın kefalet ve te'mînâtı altına girmiş olur.
Binâenaleyh siz Allah'a karşı gitmeyin! Şayet onun rızâsına karşı bir amelde
bulunursanız Allah size yetişir de cezanızı verir ve bu ceza da tepesi üstü
cehenneme atılmak olur.»
Hadis-i şerif ezan
okunduktan sonra farz namazını kılmadan camiden çıkmanın mekruh olduğuna
delildir. Bu hükümden yalnız ma'zûr olan kimse müstesnadır.
Buhari «Namaz» bahsinde
Allah ve Resûlü'nün zimmetlerine temas eden bir hadîs rivayet etmişdir. Mezkûr
Hadîs: Enes r.a. şöyle demiştir:
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) :
«Her kim bizim
namazımızı kılar, kıblemize döner, kestiğimizi de yerse işte Allah ve Resulünün
zimmetlerini kazanan müslüman odur. Binâenaleyh siz zimmeti hususunda
Allah'a verdiğiniz ahd-u peymân'ı bozmayın!» buyurdular, denilmişdir.